Buren leven vaak zonder problemen naast elkaar. Soms ontstaat er toch onenigheid, bijvoorbeeld met betrekking tot de erfafscheiding. Wie bepaalt namelijk welke erfafscheiding geplaatst wordt? Wie moet deze betalen en onderhouden? En wat is er mogelijk als één van beide buren geen erfafscheiding wenst? In dit artikel komen deze vragen aan bod. De vraag hoe hoog een erfafscheiding mag zijn en of deze vergunningvrij geplaatst mag worden, bespreek ik in mijn artikel over hoogte en vergunningen voor erfafscheidingen.

Schutting op eigen perceel

Het is uiteraard toegestaan om op eigen perceel een erfafscheiding te plaatsen zonder overleg met de buren. Deze erfafscheiding is dan privé-eigendom van de eigenaar van het perceel waar hij op staat. Het eigendom van grond omvat namelijk ook bouwwerken die duurzaam met de grond zijn verenigd, zoals een schutting (artikel 5:20 BW).  Alle kosten voor het plaatsen en onderhouden van deze erfafscheiding zijn dan redelijkerwijs ook voor de eigenaar. Er bestaat echter geen verplichting tot onderhoud daarvan. De eigenaar mag dus zelf beslissen of hij zijn schutting verwaarloost of niet.

Een buurman mag in principe geen gebruik maken van de schutting op andermans perceel, zelfs niet aan ‘zijn’ kant. Indien het gebruik van de buurman echter geen schade en/of hinder op kan leveren aan de erfafscheiding, wordt dit gebruik van andermans eigendom in de rechtspraak vaak toegestaan (zie bijvoorbeeld deze uitspraak van de Rechtbank Rotterdam).

Het is dus niet verplicht om overleg te voeren met de buren over een nieuw te plaatsen schutting op eigen perceel. In de meeste gevallen is het wel verstandig om de plannen vooraf te bespreken, zodat onenigheid kan worden voorkomen. Het is ook mogelijk dat beide buren afzonderlijk en op eigen kosten een erfafscheiding plaatsen, dan kunnen zij zelf bepalen hoe zij deze gebruiken.

Let op! Indien op eigen kosten en zonder overleg een erfafscheiding wordt geplaatst op het perceel van de buren, dan kan dit in sommige gevallen na verloop van tijd leiden tot verjaring. Wanneer hier sprake van is wordt toegelicht in een ander artikel.

Gezamenlijke schutting op de erfgrens

Een erfafscheiding kan ook op de erfgrens van naburige percelen worden geplaatst. Het is wel van belang dat duidelijk is waar de erfgrens precies loopt. Indien de loop van de erfgrens onduidelijk is, kunnen beide buren afzonderlijk of gezamenlijk om een grensbepaling verzoeken bij het Kadaster.

Als een erfafscheiding op de erfgrens wordt geplaatst, dan is deze automatisch gezamenlijk eigendom van de buren. Dit wordt ook wel een mandelige erfafscheiding genoemd. Beide buren zijn dan ook verplicht om ieder de helft van de aanschaf en het onderhoud te betalen. Buren zijn als gezamenlijke eigenaren ook samen verantwoordelijk voor de gemeenschappelijke erfafscheiding. Zij kunnen dus niet zonder overleg afzonderlijk beslissen dat de erfafscheiding wordt vervangen of verwijderd.

In geval van een gemeenschappelijke erfafscheiding mogen beide buren zelf beslissen wat zij doen met hun ‘eigen’ kant. Aan deze kant mogen zij de schutting verven, beugels ophangen voor plantenbakken, enzovoort. Het is daarbij wel van belang dat geen schade wordt veroorzaakt aan de schutting.

Wat als de buurman niet wil meewerken?

In beginsel moeten beide buren instemmen met het plaatsen van een erfafscheiding op de erfgrens. Er kunnen geschillen ontstaan indien één van beide buren geen erfafscheiding wenst. In dat geval is het niet toegestaan om zonder overleg tóch een schutting te plaatsen op de erfgrens.

Als de buurman blijft weigeren, kan toestemming van de rechter worden gevraagd. De wet bepaalt namelijk dat buren te allen tijde van elkaar kunnen vorderen dat de ander meewerkt aan het plaatsen van een erfafscheiding op de erfgrens (artikel 5:49 BW). De kosten daarvoor dienen bovendien gelijk verdeeld te worden tussen de buren. Het is in dat geval verstandig om eerst een brief aan de weigerende buur te sturen. Een vriendelijk verzoek of later de mededeling dat bij de rechter de plaatsing van een erfafscheiding gevorderd zal worden, kan ertoe leiden dat de buurman alsnog meewerkt.

Nieuwe buren?

Mondelinge of schriftelijke afspraken met betrekking tot de erfafscheiding die zijn gemaakt met voormalige buren zijn in principe niet meer ‘afdwingbaar’ bij nieuwe buren. Dit kan anders zijn indien de gemaakte afspraken zijn opgenomen in een akte die is ingeschreven bij de openbare registers. In alle andere gevallen dient er opnieuw overleg plaats te vinden met de nieuwe buren.

Conclusie

De plaats van de erfafscheiding bepaalt dus wie de eigenaar daarvan is. Het is de eigenaar vervolgens toegestaan om de erfafscheiding te gebruiken. Als een schutting wordt geplaatst op de erfgrens, dan zijn beide buren eigenaar en zijn zij beide verantwoordelijk voor de schutting. Indien een buur weigert om mee te werken aan het plaatsen van een erfafscheiding op de erfgrens, dan kan aan de rechter vervangende toestemming worden gevraagd. In alle gevallen dient wel rekening te worden gehouden met de regelgeving omtrent de toegestane hoogte van erfafscheidingen.